Қытайдың сыртқы саяси тұжырымдамасының қалыптасуы кезеңдері мен дамуы
Кілттік сөздер:
Қытай, сыртқы саясат, әлемдік тәртіп, Дэн Сяопин, гегемонизм, қауіпсіздік, көпполярлық, аймақтық тұрақтылық,Аннотация
Қытай экономикалық даму қарқыны, халық саны және тағы бірқатар маңызды әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер бойынша әлемде алдыңғы қатарда. Дегенімен, мемлекетте дамушы елдерге тән бірқатар кешенді мәселелер шешімін таппаған.
Сондықтан, Қытай Халық Республикасы басшылығын көзқарасына сәйкес, кез келген жаһандық қатерлер ең өзекті болып табылады. Оларға байланысты шешімдер қабылдау, бір жағынан мемлекеттің әлемдегі үстемдігін арттыру тәсілі деп қарастырылса, екінші жағынан өсімнің жоғары қарқынын қолдауға мүмкіндік беретін ішкі даму құралы ретінде қаралады.
Қытайдың сыртқы саясаты көптеген ғалымдар мен сарапшылардың зерттеу нысаны болып табылады. Оның қазіргі бағыттары 1980 жылдардан бастап Қытай Халық Республикасының сыртқы саяси тұжырымдамаларының дамуымен тікелей байланысты. Сондай-ақ, Қытай басшыларының жүргізген сыртқы саясатының эволюциялық дамуы мен Ху Цзинтаоның «гармониялды әлем құру» идеясы да сараланған. Аталған көріністерді сипаттау ҚХР болашақ сыртқы саясатын болжау үшін өте маңызды болып табылады. Мақала ресейлік, қазақстандық және қытайлық деректерге негізделген.
Библиографиялық сілтемелер
SSHA I KNR v kontinentalnoi Vostochnoi Azii, 1949-1991 gg./ Rossiiskiinauchniyfond. Moskovskoeotdeleniye. M.,1994.107 s.
2 Karibzhanov Zh., Mukhametkhanuly N., Kitaidin sirtki sayasati zhane Kazakstanmen katinasy (2000-2010 zhildar). – Almaty:
Kazak universiteti, 2013.
3 EnciklopediyanovogoKitaya. M.: Progress,1989.155 s.
4Chan Venwei. Shanhaiskaya organizaciya sotrudnicestva: dostizheniya, vozmozhnosti, vizovy//Chungo vaicao sueuan.Pekin:
Beijin chubanshue, 2004. 78 s.
5 Arin O. O vneshnepoliticheskoi strategii Kitaya
www.asia-taimes.ru/countries-shina/0 vneshnepolit strategii knr.htm. [Data obrasheniya: 4.01.2010].
6 Ostroukhov O. Vneshnaya politika Kitaya v gody reform I perspektivy ee razvitiya // Mirovaya ekonomika I mezhdunarodniye
otnosheniya. 1999. № 3. S5-15.
7 ChuanLivei.Mezhdunarodnaya strategiya kitaya v obsuzhdeniyah ASEAN// Dandai ytai (Sovremenniu ATR). 2003. № 6. S. 4-11.
8 Malevich Y.I. Problemy vneshnei politiki Kitaiskoi Narodnoi Respubliki. –М., 2009.
9 Galenovich Y.M. Nakazy Czyan CnНаказы Jiang Zeminya:principy vneshnei I oboronnoi politiki sovremennogo Kitaya. -М.,2003. – S.281-284.
10 Solovyeva T.M. Istoricheskii opyt mezhdunarodnogo sotrudnichestva Kitaiskoi Narodnoi Respubliki i stran Afriki vo vtoroi
polovine XX – nachale XXI vv.Dissertaciya na soiskaniye uchenoi stepeni kandidata istoricheskih nauk. – М., – 2009. – С.149.
