Қазақстан мен Түркия арасындағы сауда-экономикалық қатынастар: келешегі мен қиындықтары
DOI:
https://doi.org/10.26577/IRILJ.2023.v103.i3.02Аннотация
Бұл мақалада Қазақстан мен Түркия арасындағы сауда-экономикалық қарым-қатынастарға жан-жақты талдау жасалып, осы стратегиялық серіктестіктің келешегі мен қиындықтарын анықтауға баса назар аударылған. Соңғы онжылдықтарда екі ел арасындағы дипломатиялық байланыстар нығая түсті, бұл экономикалық ынтымақтастықты одан әрі мазмұнды ете түсті. Мақала Қазақстан мен Түркия арасындағы ынтымақтастық тарихына шолу жасаудан, қарым-қатынастардың дамуына ықпал еткен негізгі кезеңдері мен факторларын анықтаудан басталады. Екі елде жүргізіліп жатқан экономикалық реформаларға және олардың өзара іс-қимыл құрылымы мен сипатына ықпалына ерекше назар аударылады. Зерттеуде ынтымақтастықтың негізгі бағыттары, соның ішінде сауда, инвестициялық және бірлескен жобалар талданады. Бұл серіктестіктегі энергетика секторының рөлі, әсіресе, қазақстандық мұнай мен газды Түркияға жеткізу контекстінде қарастырылады. Көлік инфрақұрылымы саласындағы, әсіресе Еуропа мен Азия елдерін байланыстыратын транзиттік дәліздер аясындағы ілгерілеушіліктер де атап өтіледі. Дегенмен, мақалада екі елдің алдында тұрған қиындықтар мен қиындықтар да көтерілген. Атап айтқанда, жекелеген салаларға біржақты тәуелділікті болдырмау үшін экономикалық қатынастарды әртараптандыру мәселелері қарастырылады. Әріптестікті дамытуда геосаяси факторлар да маңызды рөл атқарады және мақалада әлемдік саясаттағы өзгерістер екі ел арасындағы ынтымақтастыққа қалай әсер ететіні талданады. Екі елдің инвестициялық ахуалды жақсарту және сауда кедергілерін азайту жөніндегі күш-жігеріне ерекше назар аударылады. Кәсіпкерлер мен инвесторлар арасындағы белсенді өзара іс-қимылды ынталандыру мақсатында еркін сауда келісімдері мен визалық режимді жеңілдетуге бағытталған шаралар қарастырылуда. Қорытындылай келе, мақалада Қазақстан мен Түркия арасындағы сауда-экономикалық қарым-қатынастардың өзара тиімділік үшін айтарлықтай әлеуеті бар екендігі атап өтілген. Дегенмен, бұл әлеуетті толық іске асыру үшін бұл серіктестіктің міндеттерін тиімді басқару керек және әлемдік аренада белсенді ынтымақтастық қажет. Талдаудың алынған нәтижелері ынтымақтастықты тереңдету және ықтимал шектеулерді еңсеру бойынша стратегиялық ұсыныстарды қалыптастыру үшін негіз бола алады.
Түйін сөздер: сауда-экономикалық қатынастар, Қазақстан, Түркия, перспективалар, сын-қатерлер, стратегиялық серіктестік, дипломатиялық қатынастар, ынтымақтастық, сауда, инвестициялар, энергетикалық сектор, көлік инфрақұрылымы, әртараптандыру.