Орталық Азия елдеріндегі этнодемографиялық және көші-қон процестерінің динамикасы

Аннотация

Мақалада Орталық Азия елдерінің этнодемографиялық саласында болып жатқан өзгерістер қарастырылады. Олар мұнда байырғы халықтармен бірге өмір сүретін жүзден астам түрлі халықтар мен этностардың өкілдерінің "этникалық әртүрлілігінің" дәстүрлі жағдайына әсер етеді, тарихи тұрғыдан бірегей көп этникалық қауымдастық дамыды. ОА елдерінде жалпы халық санының өсу үрдісімен қатар өңірден "этникалық кету" жалғасуда. Сыртқы көші-қон ағыны, ең алдымен, отандастарына (Ресей, Германия, Польша, Түркия, Израиль, Корея және т.б.) қаржылық және/немесе бағдарламалық қолдау көрсететін жоғары дамыған елдерге бағытталған. Аймақішілік көші-қонның жандануы әртүрлі себептер мен көші-қон мотивтер кешенімен байланысты, ал ОА-дағы реципиент ел болып Қазақстан орнықты. Этникалық көші-қонның салдары аймақтың өзгеріп отыратын этнодемографиялық көрінісі болып табылады, халықтың сандық және сапалық өзгеруі ОА елдеріндегі проблемаларды белгілей отырып, саясатқа әсер етеді. Мақалада Орталық Азиядағы әртүрлі факторлардың күрделі өзара тәуелділігінде жүретін этнодемографиялық және көші-қон процесінің динамикасы талданады және осы аймақтың этникалық әртүрлілігі сияқты құбылыстың ықтимал перспективалары туралы сұрақ қойылады.

Түйін сөздер: Орталық Азия, этникалық топтар, этникалық көші-қон, көші-қон ағыны, этносаралық бірлік/шиеленіс, ҚХА, ЕҚЫҰ халықаралық қалыпты.